Z historii Pietrowic Wielkich

( wg pracy ks.Gregora Wolny napisanej w  1863 roku w  Brnie)   

Wieś Gross-Peterwitz (Velke Petrovice) wraz z  samodzielnym  majątkiem  leżą na drodze z Raciborza do Kietrza w odległości 3 mil od Hluczyna(tu 1 mila to około 7 km). W parafii mieszka 1839 dusz katolickich i 6 dusz niekatolickich. Mowa tam jest morawska. Tamtejsza szkoła została zbudowana przez gminę w 1824 roku, posiada ona 3 klasy do których uczęszcza 366 dzieci. Patronat nad parafią sprawuje książę arcybiskup z Ołomuńca. Administracyjnie Pietrowice Wielkie należą do rejencji opolskiej i powiatu raciborskiego. Pocztę mają w Kietrzu.

Proboszczem w parafii jest od 14 lutego 1843 roku ks. Karol Buroń. Urodził się on w 1809 roku w Hluczynie, przed przyjściem do Pietrowic był administratorem w Suchej Psinie. Na plebanii mieszka też emerytowany ksiądz z diecezji wrocławskiej.

Kościół parafialny jest pod wezwaniem św. Wita, Modesta i Krescencji. Wokół jest cmentarz, a od 1816 roku stoi obok kościoła domek podobny do kaplicy. Kościół jest solidny i zaokrąglony. Pierwej prezbiterium było zbudowane z drzewa. Nie wiadomo kiedy zostało rozebrane i zbudowano prezbiterium większe i stabilniejsze  z cegieł.

Dwa dzwony z roku 1678 wisiały w drewnianym domku do roku 1822. Trzeci dzwon wisiał w kościelnej wieżyczce  [nad prezbiterium]. W 1822 roku zbudowano solidną wieżę z materiału pozyskanego przy rozbiórce ówczesnego zamku. Ta wieża kościelna stoi do dziś. W 1853 roku pietrowicka gmina ufundowała zegar do kościelnej wieży.

Nowy ołtarz główny i ambona w kościele zostały ufundowane z dobrowolnych darów parafian w roku 1846. Oprócz tego są jeszcze dwa ołtarze boczne: Matki Bożej Różańcowej i św. Katarzyny.

Część chóru muzycznego, gdzie stoją niepraktyczne organy, służy samotnej męskiej młodzieży. Posadzka w kościele jest kamienna, a na ścianach wiszą obrazy św. Drogi Krzyżowej. Kościelne srebra ważą ponad 12 funtów i składają  się na nie: monstrancja, ciborium i 4 kielichy zakupione w 1820 roku. Do kościoła należy jeden acker pola z łąką, razem jest do obsiania 6 metzen. Ponadto jest kilka białych świec woskowych ofiarowanych przez rodzinę Żurek.

Drewniany pątniczy kościółek św. Krzyża (właściwie tylko kaplica) wraz z drewnianą wieżyczką z jednym małym dzwonkiem i małą zakrystią został zbudowany około 1667 roku z dobrowolnych ofiar. Ma tylko jeden ołtarz, który z ofiar dobroczyńców w 1857 roku został zbudowany na nowo. 7 lutego 1783 roku Rzym udzielił na święto znalezienia i podwyższenia Krzyża świętego  odpusty zupełne. Od tego czasu dwa razy do roku są tu odprawiane msze święte,  na które dużo pątników przychodzi. Kościółek posiada następujące srebra: jeden kielich, jeden krzyż hiszpański. Ma też własne paramenta oraz rzeczy wotywne.  Od hrabiny von Gaschin z Polskiego Krawarza (obecnie Krowiarki) posiada podarowane piękne haftowane poduszki do ołtarza. Do kościółka należy pobliski kawał ziemi, na którym kiedyś stała pustelnia.   

Parafia ma następujące grunty: 3  duże części pola mające razem 43 scheffel, 4 dodatkowe kawałki pola mające 9 scheffel i jedno pole na kapustę w ilości ¾ scheffel oraz 4 łąki o areale 4 scheffel.

W roku 1854 rozpoczęto budowę linii  kolejowej Racibórz –Głubczyce. Z tego powodu pod tory kolejowe wzięto 186 ruthen gruntu kościelnego. Do plebanii należały dwa ogrody obok domu.

Dziesięcina dla duchownych na rok wynosi ogólnie: 37 scheffel żyta i owsa.

W 1844 plebanię  pokryto dachówką. Plebania jest tylko parterowa i ma 5 pokoi. Na plebanii znajduje się 24 starszych ksiąg, przeważnie teologicznych dzieł. Spalona stodoła farska w 1853 roku została na nowo postawiona, chlewy zostały przykryte dachówką i postawiono nową szopę na wozy.

W wiosce tej jest też 13 domów należących do parafii Janowice w diecezji wrocławskiej (chodzi o domy na Pobiehowie). W 1855 roku w ciągu 4 tygodni w Pietrowicach zmarło 150 ludzi na cholerę

Z dziejów parafii: połowa pietrowickiego obszaru należy do lenna arcybiskupa z Ołomuńca, do którego też cała parafia od samego początku należy. Z tego można wyciągnąć wniosek, że jeden z biskupów ołomunieckich założył Pietrowice Wielkie, lecz nie wiadomo kiedy (dziś w 2012 roku już to wiemy). Urzędowo parafia jest wspomniana w roku 1562, kiedy to została osadzona proboszczem o nieznanym nazwisku .

W roku 1585 proboszcz Simon skarży się na niekatolicką (protestancką)właścicielkę majątku w Pietrowicach, panią Elsbeth von Zeidlitz, że zabrała parafii jedną część pola i jeden ogród. Mimo, że komisja pod przewodnictwem biskupa Stanisława II Pawłowskiego  (1579-1598)[biskup ten pochodził z polskiego rycerskiego rodu na Śląsku] zarządziła oddanie tego pola, jednak wygląda na to, że pole to nigdy nie zostało zwrócone kościołowi. Już wtedy, a w latach następnych jeszcze bardziej, w wiosce szerzyły się myśli reformacji Marcina Lutra ogłoszone w 1517 roku w Wittenberdze. Naukę Lutra popierali właściciele majątku w Pietrowicach i to z użyciem gwałtu. W roku 1587 ówczesny katolicki proboszcz został pobity przez dwóch parafian. Nawet gmina nie wstawiła się za proboszczem, wręcz przeciwnie nie chcieli proboszczowi oddać kluczy i nie chcieli go wpuścić do kościoła. Ludzie z urzędu mieli tę sprawę zbadać i  tych nieposłusznych poddanych ukarać.

W roku 1588 proboszcz Simon pokaleczył dwóch gospodarzy z majątku Jahanna Reiswic von Kaderzin. Proboszcz z Kietrza i jeden dostojnik z urzędu mieli tę sprawę zbadać, ale w międzyczasie w lutym zmarł proboszcz Simon i sprawa się zakończyła.

Następcą ks. Simona był proboszcz Johann Konstantin. On również nie był lubiany przez syna właściciela majątku – Bartholomeusa Ludwiga von Reiswic. Dlatego też w roku 1594 biskup ołomuniecki upomina ojca Bartholomeusa Reiswic, by się pogodził z proboszczem, oddał mu należne dziesięciny i naprawił zniszczoną plebanię.

W 1595 ks. Konstantin został przeniesiony do Daubrawnik koło Brna. A proboszczem został ks. Blasius. Jemu, nowy Pan Pietrowic Georg Reiswic, nie tylko zabronił odprawiać msze św. i sprawować inne duszpasterskie obowiązki, ale narzucił nowy niekatolicki (luterski) porządek w liturgii kościelnej. To jednak się skończyło 8 września 1606 roku, interwencją kardynała Franciszka Ditrichsteina (1599-1633) z Ołomuńca, który zabronił tych praktyk Georgowi Reiswic pod ciężką odpowiedzialnością (ekskomuniką ?)

Następny proboszcz Johann Cebena, również miał konflikty z właścicielem majątku Georgem Reiswic. Proboszcz Cebana żali się w 1612 roku, że plebania jest zniszczona, tak samo stroje liturgiczne są zniszczone. Największą kością niezgody jest to, że Pan Reiswic ma zamiar wybudować niekatolicki dom modlitwy (kościół protestancki) i sprowadzić głosiciela błędnej nauki (pastora).(Dziś wiemy, że kościół protestancki w Pietrowicach został zbudowany).

Od września 1615 roku proboszczem jest Jakob Scepanowsky, którego Reiswic zaskarżył u kardynała Ditrichsteina o jakieś wykroczenia, co zaraz zostało zbadane przez proboszcza z Kietrza. Decyzją z 3 lutego 1617 roku, kardynał Ditrichstein nakazał, by kietrzański proboszcz, wymusił na Panu Reiswicu i pietrowickich poddanych, oddanie zaległej dziesięciny z 1616 roku pietrowickiemu proboszczowi.

Czy później, a zwłaszcza w czasie wojny trzydziestoletniej (1618-48), gdy buszowały tu wojska szwedzkie, herezja nauk Lutra się w Pietrowicach zakorzeniła, pomimo mocnego sprzeciwu kardynała z Ołomuńca, tego nie wiemy, bo do roku 1652 brakuje wszelkiej wiadomości.

W 1652 roku funkcję proboszcza pełnił Andreas Fz. Beim. W tym też roku, 4 listopada proboszcz Beim  został upomniany przez konsystorz[w Ołomuńcu], za niewłaściwe prowadzenie się w swoim życiu. Miał on z tego powodu wysłać pisemne oświadczenie swojej poprawy do ks. dziekana w Opawie. Wnet po nim proboszczem został Martin Mosler, który zmarł w 1669 roku (za niego wybudowano kościółek św. Krzyża).

Następni proboszczowie to:

Jakob Nachtigal- od 5 sierpnia 1669 do 1672, kiedy to zrezygnował

Johann Ign. Kollar- od 29 września 1672 do 1698

Johann Wrtyl- od 9 czerwca 1698 do 1702

Michael Maltizki- 1702- 1703

Tobias Duchek – od 31 marca 1703 do momentu powołania do Jednownitz koło Brna

Wencel Jedlicka- od 9 stycznia 1721 do śmierci w 1728

Bartholomeus Pekarek- ur. w Pietrowicach, zmarł w 1732 roku mając 34 lata

Joseph Kuklinsky- od 26 czerwca 1732 do 1753

Karl Johann Scherrwitz- od 16 kwietnia 1753 do 1754

Florian Schwab- od 15 marca 1754 do 1761

J. Jakob Kolessa- od stycznia 1761 do maja 1779

Johann Barcaga- od 1780 do 1796, urodzony w Bieńkowicach, diecezja wrocławska

Johann Rohowsky- od 1797 do 1815, przedtem był kuratorem w Hoch-Kretscham

J. Matthäus Janotha- od czerwca 1815 do 7 stycznia 1843, przedtem był w miejscowości  Wódka, powiat głubczycki( Hoch-Kretscham)  gdzie też się urodził, był bardzo pilnym duszpasterzem, honorowym dziekanem i szkolnym inspektorem w dystrykcie kietrzańskim (schulendistricts-aufseher), zmarł w wieku 75 lat.

       opracował  Bruno Stojer